Koffie verpakt in lucht - nodig of overbodig?

Meer lucht dan product

In veel verpakkingen van voedingsmiddelen en huishoudelijke producten zit meer lucht dan product. Dat blijkt uit een steekproef van de Consumentenbond (dec 2020). Hoe zit dat precies voor koffie en is er een alternatief? Coffy ging op onderzoek uit en zet de feiten op een rijtje...

De Consumentenbond bekeek van 40 willekeurige producten in de supermarkt de hoeveelheid van het product en de grootte van de verpakking. De helft van de verpakkingen bleek voor meer dan de helft gevuld met lucht. Bij 10 producten was dat zelfs 75% of meer.

Noodzakelijke lucht

Soms is lucht in verpakking noodzakelijk. Dat is bijvoorbeeld wanneer er een zogenaamde beschermende atmosfeer nodig is rond het product. Er wordt dan een gas toegevoegd om het verpakte goed te beschermen tegen bijvoorbeeld oxidatie met de zuurstof in de lucht. In het geval van bijvoorbeeld een zakje chips heeft dit gas een tweede functie, namelijk om te voorkomen dat de chips worden geplet.

Lucht in koffie

Koffiebonen hebben geen beschermende atmosfeer nodig voor transport en worden ook niet zomaar geplet. Ze geven enige tijd na branding wel gassen af zoals CO2. Om die reden zit er een ventiel in een zak koffiebonen, zodat die gassen makkelijk kunnen ontsnappen. Andersom kan er geen zuurstof door het ventiel naar binnen komen. 

Gemalen koffie verliest in razend tempo de aroma’s uit de koffie en dus smaak wanneer het in aanraking komt met lucht en wordt daarom meestal verkocht in een luchtdichte verpakking. Vanwege dat verlies aan smaak is het ideale scenario om het malen uit te stellen tot vlak voor het koffie zetten, in de hoeveelheid die op dat moment nodig is.

Door het malen van koffiebonen neemt het volume daarnaast met ongeveer 18% toe. Dat is een extra reden om koffiebonen liever thuis te malen en geen voorgemalen koffie te vervoeren. Meer volume betekent immers meer werk, vrachtwagens, opslagruimte en dus ook uitstoot. Als je nog wat dieper graaft in het aanbod aan voorgemalen koffie dan wordt het verschil nog opmerkelijker.

Meer lucht dan koffie?

KoffieCups worden doorgaans verkocht per 10 verpakt in een langwerpig kartonnen doosje. In de cups zit - afhankelijk van het merk - tussen de 5 en 5,7 gram koffie per stuk. In totaal bevat zo’n verpakking dus 50 tot 57 gram voorgemalen koffie. Met de dichtheid van gemalen koffie (365,19 kilo per kubieke meter) kom je erop uit dat 50 gram gemalen koffie 136,92 kubieke centimeter ruimte inneemt, Terwijl het doosje 459,2 kubieke centimeter ruimte inneemt. Afhankelijk van merk en soort is dus 66% (bij 57 gram) tot 70,2 % (bij 50 gram) van het doosje verpakking en lucht!

Waar een kilo bonen in een zak een ruimte inneemt van circa 2,5 kubieke decimeter, heeft een kilo koffie verpakt in cups per 10 verpakt 8 tot 9 kubieke decimeter nodig. Dat betekent zo’n 3,4 x zoveel vrachtwagens om het product te vervoeren, 3,4 x zoveel benodigde ruimte in distributiecentra en in winkels. Je zou niet zeggen dat ruimte schaars en kostbaar is als je dat inziet. 

Blijkbaar werkte het lang om de consument lucht te verkopen, anders zou het niet gebeuren. Met een steeds bewuster wordende consument vraag ik me af hoe lang de luchthandel kan blijven bestaan! Koffiedrinkers hebben tenslotte een alternatief. Dat alternatief is beter voor het behoud van de smaak en voorkomt veel onnodige schade aan het mileu. Aan jou de keus!